Kedi dostlarımız da diğer canlılar gibi böbrek yetmezliği problemleri yaşayabilirler. Bu tüm canlılar için ciddi bir problemdir, teşhis ve tedavi edilmesi gerekmektedir. Bu yazımızda sizlere kedilerde böbrek yetmezliğinin ne olduğu, belirtileri ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi vereceğiz.
Kedilerde Akut Böbrek Yetmezliği Nedir?
Böbrekler, insanlarda olduğu gibi, kedilerde de aynı zamanda ürogenital sistem olarak da bilinen idrar yolunun bir parçası olan karında ya da karın boşluğundaki organlardır. Kedi dostlarımızda kan yolu vasıtasıyla, toksinler, atıklar ve ekstra suyu vücuttan atarlar. Filtrelenmiş su ve atıklar, idrar yolu olarak adlandırılan kanallar vasıtasıyla idrar olarak idrar torbasına aktarırlar. Böbrekler, aynı zamanda bu küçük canlıların elektrolit dengesini sağlamaya yardımcı olurlar, kırmızı kan hücreleri oluşumunu tetiklerler ve kan basıncını kontrol ederler. Bu yüzden, böbrekler düzgün çalışmadığında, kedi dostlarımızda kalp ve beyni de içeren birçok organ ve sistemler de etkilenir.
Kedilerde böbrek rahatsızlıkları birkaç şekilde sınıflandırılır. Bu sınıflandırma; böbrek yetmezliğinin sebepleri, tedavisi ve sonuçlarına göre farklılık gösterir. Sıklıkla, böbrek rahatsızlıkları akut böbrek yetmezliği (ya da akut böbrek hasarları/ABH, akut nefrit yetmezliği/ANY) ya da kronik böbrek yetmezliği (ya da kronik böbrek rahatsızlığı/KBR, kronik nefrit yetmezliği/KNY) olarak sınıflandırılır.
Kedilerde Akut Böbrek Yetmezliği Neden Olur?
Akut böbrek yetmezliği, böbreklerin düzgün bir şekilde işlevini yapmasını engelleyen ani yaralanmalar sebebiyle ortaya çıkar. Bu işlev bozukluğu, böbreklerin işlevini sürdürmesine yardımcı olduğu diğer sistemlerin yanı sıra böbreklerin kendi sağlığında da hızlı bir bozulmaya yol açar. Akut böbrek yetmezliği çok ciddi olmasına ve evcil hayvanın çok ciddi rahatsızlanmasına sebep olmasına rağmen, bazı evcil hayvanlar doğru tedavi ile hayatta kalabilirler.
Kedilerde akut böbrek yetmezliğinin sebepleri şu şekildedir;
- Enfeksiyon (örneğin, leptorspiroz, kedilerin enfeksiyöz peritonitisi)
- Kan akışında azalma (örneğin, anemi)
- Toksinler
- Aşırı kan kaybı
- Çok düşük kan basıncı
- Yanıklar
- Karaciğer yetmezliği
- Böbrek enfeksiyonları (örneğin, piyelonefrit)
- Arı veya yılan zehri
- Üriner sistem obstrüksiyonu
- Septisemi (örneğin, kandaki enfeksiyon)
- Kedilerdeki en yaygın toksinler; zambaklar, etilen glikol/antifriz, belli başlı antibiyotikler ve nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar
Küçük arkadaşlarımızda böbrek yetmezliğinin birçok belirtisi vardır. Önemli olan gözlem altında bu belirtileri takip etmektir. Bu belirtiler;
- İdrar sıklığındaki artış
- Her ne kadar idrar sıklığındaki artış böbreklerin çalıştığını gösteriyor gibi algılansa da, aslında bu artış böbreklerin su tutma problemi yaşadığı anlamına da gelebilir. İdrar alışkanlıklarının gözlem altına alınması önemlidir. Bu konuda dikkat edilmesi önemli olan şeylerden biri tuvalet dışına idrar yapmasıdır.
- Su tüketiminde artış
- Böbreklerden kaynaklı herhangi bir problemden dolayı kedi dostlarımız her zamankinden fazla su içebilir. Vücudun kaybettiği suyu geri kazanmak için süregelen alışkanlıklarının dışına çıkıp su içme hacmini artırabilirler.
- Mesanede enfeksiyon oluşumu
- İştahsızlık ve kilo kaybı yaşanması
- Kusma, ishal oluşumu, idrarda kan olması veya idrarın bulanık olması
- Ağız içinde, özellikle de diş etlerinde, yaralar
- Ağız kokusu
- Dilde renk değişimi ve kahverengiye yakın bir renk oluşması
- Tüylerde dökülme ve/veya tüy sağlığındaki değişimler ve bozulmalar
- Kansızlık
- Halsizlik, zayıflama ve ilgi kaybı
Bütün bu belirtiler son aşamaya gelindiğinde kendini aşırı halsizlik, enerji ve ilgi azalması ile kendini gösterir. Bu aşamada başlanan tedavilerin olumlu sonuçlanma oranı oldukça düşüktür. Tedaviye geç başlanması veya hiç başlanmaması durumunda ise can kaybı yaşanması kaçınılmazdır.
Kedilerde Böbrek Yetmezliğinin Evreleri Nelerdir?
Kedilerde böbrek yetmezliği dört ana evrede incelenir. Uluslararası Nefroloji Derneği evreleri belirlerken laboratuvar testleri, hastalık belirtileri ve fiziki muayene sonuçlarına bakılması gerektiği belirtir.
- 1. evrede böbrekler hasar görür fakat toksinleri filtreleme sorunları sonucunda toksin birikimi olarak ortaya çıkan “azotemi” bu evrede daha ortaya çıkmamıştır. Tedavi başarısı en yüksek evre olarak nitelendirilebilir fakat bu evrede böbrek yetmezliği yakalamak belirtilerin azlığından dolayı oldukça zordur.
- 2. evrede fitreleme problemleri baş gösterir, kandaki atık miktarında artış gözlemlenebilir fakat belirti azlığından dolayı yine de bu evrede hastalığı yakalamak oldukça zor olabilir. Bu evrede su alım miktarı artabilir ve idrar sıklığında artışlar olabilir.
- 3. evrede atıkları filtreleme problemleri oldukça arta, kandaki kimyasal oranlarında artış baş gösterir ve artık belirtiler gözlemlenmeye başlanır.
- 4. ve son evrede ise filtreleme oldukça yavaşlar, kandaki toksinlerde ciddi artışlar gözlemlenir ve belirtiler ağırlaşır. Belirtilerin ağırlaşması ile kediler kendini oldukça hasta hissedip farklı davranışlar göstermeye başlar.
Kedilerde Böbrek Yetmezliği Nasıl Teşhis Edilir?
Kedilerde böbrek yetmezliği kan ve idrar tahlili ile teşhis edilir. Akut böbrek yetmezliği durumunda, kan tahlili iltihaba sebep olan ve enfeksiyonlar ile savaşan beyaz kan hücrelerindeki değişimleri gösterebilir. Böbreklerin nasıl çalıştığını gösteren kan üre azotu, kreatinin ve simetrik dimetilarjinin gibi kan tahlil değerlerin yüksek olmasından böbrek yetmezliği anlaşılabilir.
Diğer laboratuvar değerleri; vücudun hastalık ile nasıl başa çıktığını ve ona neyin sebep olduğunu gösterir. Kandaki diğer sıradışı değerler ise, toksin veya enfeksiyon gibi böbrek rahatsızlığına neyin sebep olduğunu belirler.
İdrar tahlilleri ise böbreklerin idrarı düzgün bir şekilde filtreleyip filtreleyemediğini yani, vücuttan gereğinden fazla su atıp atmadıklarını, idrarda proteinin kaybolup kaybolmadığını ve enfeksiyon veya böbrek/idrar yolu taşları gibi idrar yolunda diğer problemlerin olup olmadığını gösterir.
Kan basıncı, X-rayler ve karın bölgesinde yapılan ultrasonlar hastalığın şiddetini değerlendirmek, böbreklerin nasıl göründüğü hakkında bilgi vermek ve olası sebepleri araştırmak için kullanılabilir.
Kedilerde Böbrek Yetmezliği Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kedilerde akut böbrek yetmezliği tedavisi erken evrede yapılırsa kediler iyileşebilir. Ciddi bir tedavi ve yoğun bakım zaruridir. Elektrolit ve serum tedavisi ile hastanede yatış, idrar üretimine yardımcı olan ilaçlar, enfeksiyon için antibiyotikler ve böbrek yetmezliği sebepleri ile başa çıkmaya yarayan diğer tedavilere ihtiyaç duyulur.
Kedilerde böbrek yetmezliği için hastanede yatış süresi ortalama 2-3 gündür. Bazı veterinerler, evcil hayvanın ihtiyaçlarının en iyi şekilde sağlanabilmesi ve hızlıca tedavi edilebilmesi için, onu 7/24 hizmet veren özel hastanelere yönlendirebilir.
Kedilerde Akut Böbrek Tedavi Ücreti
Veteriner giderleri, genellikle altta yatan sebep ve evcil hayvanın tedaviye verdiği cevaba bağlı olarak çok fazla değişkenlik gösterebilir. Teşhis için gerekli olan ilk tahliller genellikle 750 TL’den başlar. Hastaneye yatış ve yoğun bakım masrafları ise ortalama 3.000 TL ve üstüdür.
Kediler için evcil hayvan sigortası yapan sigorta şirketleri, veterinerlik hizmeti ve hastanede yatış için ödenen yüklü masrafları güvence altına alır. Evcil hayvan sigortası primleri oldukça uygundur ve acil durumlarda finansal destek sağlar. Evcil hayvanınıza sigorta yaptırarak beklenmedik hastalıkların tedavi masrafları için hem kendinizi hem de kedinizi koruma altına alabilirsiniz.
Evcil hayvan sigortası hakkında bilgi ve teklif almak için bizlere ulaşabilirsiniz.
Kedilerde Böbrek Yetmezliğinin Olası Sonuçları Nelerdir?
Akut böbrek yetmezliği ile, böbrekler kırmızı kan hücrelerinden oksijen alamayacakları noktaya kadar zarar görürler. Kanı düzgün bir şekilde filtreleme yeteneklerini kaybederler, bu da potasyum gibi bazı elektrolitlerin kaybına ve fosfor gibi böbrek hücrelerinin kaybını artıran diğerlerinin tutulmasına sebep olur.
Böbreklerin filtreleme kısmı, böbrekler vasıtasıyla filtrelenip idrara karışmak için çok büyük olan proteinlerin yanı sıra hasarlı hücreler ile tıkanır. Hasarlı hücrelerden gelen iltihap yıkıcı bir döngü yaratarak fonksiyon bozukluğunu daha da artırır. Aşırı susuzluk meydana gelebilir.
Bir noktada, her ne kadar böbrekler iyileşse ve hala az da olsa işlevini yerine getirse de, bu süreç geri dönülemez hale gelebilir.
Bazı durumlarda, akut böbrek yetmezliği hastaları başlangıçta iyileşebilir fakat sonrasında kronik böbrek yetmezliğine sahip olabilirler. Ne yazık ki, akut böbrek yetmezliğine sahip kedilerin neredeyse yarısı hayatta kalamaz ve hayatta kalanların dörtte biri kalıcı hasarlara sahip olurlar.
Kedilerde Böbrek Yetmezliği Nasıl Önlenir?
Kedilerde böbrek yetmezliğini önlemek düşünüldüğünden daha zordur. Belirtileri son evrelerde daha çok ortaya çıktığından başlangıçta yakalanması oldukça zordur. Tabi ki bu elimizden hiçbir şey gelmediği anlamına gelmez. Kedi sahipleri olarak yapabileceğimiz bazı küçük fakat önemli şeyler ile aslında kedi dostlarımızı bu hastalıktan koruyabiliriz.
İlk olarak kedinizin tuvaletini yapacağı kabın yerini iyi belirleyin. Küçük dostlarımız kumluklarını rahatça kullanabilecekleri yerlerde görmek isterler, bu sayede kendilerini rahat hissederler. Ayrıca, kumluklarını düzenli ve sık aralıklarla temizlemek çok önemlidir.
Kedinizi düzenli olarak kontrol amaçlı veterinere götürmek çok önemlidir. Bu sayede böbrek yetmezliği de dahil birçok hastalığı erken teşhis etmek için en etkili yöntem düzenli kontrollerdir. Bu kontrollerde yapılacak laboratuvar tahlilleri sayesinde kediniz sürekli kontrol altında ve sağlıklı kalacaktır. Bu tahliller kandaki değişimleri bizlere göstererek herhangi bir problemi hızlıca görmemizi sağlar.
Kedi dostlarımızın su içmesini sağlamalıyız. Düzenli ve bol su içmek, aslında böbreklerin uzun yıllar sorunsuzca çalışması için oldukça önemlidir. Bu yüzden, su kaselerine bol bol temiz su ile doldurun ve su içme alışkanlıklarını düzenli olarak takip edin.
Obeziteye dikkat edin. Kedilerde obezite böbrek yetmezliğine sebep olan baştaki problemlerdendir. Aşırı kilo alımında veterinerinize danışıp gerekli önlemleri alınız.
Eğer kedinizde herhangi bir böbrek yetmezliği belirtisi fark ederseniz, mümkün olan en kısa sürede veterinere danışınız. İlaçlar ve doğru beslenme düzeni ile böbrek yetmezliğini yavaşlatabilir ve kedinizin yaşam kalitesini yükseltebilirsiniz.
Akut Böbrek Yetmezliği Hangi Tür Kedilerde Daha Sık Görülür?
Bazı kedi türleri, genetik yapılarından dolayı böbrek yetmezliğine daha yatkındır. Akut böbrek yetmezliğine yatkın olan kedi türleri;
- Persler,
- Abyssinians (Habeş),
- Siyam,
- Ragdolls,
- Burma,
- Rus Blues ve
- Main Coon tür kedilerdir
Bu tür kedilere sahip kişilerin böbrek destek takviyelerini düşünmeleri ve böbrek fonksiyonlarını sürekli olarak gözlemlemeleri oldukça önemlidir.
Önemli Not: Bu içerik yalnızca bilgi amaçlıdır; herhangi bir tavsiye ya da tedavi önermez. Olası sağlık sorunlarını önlemek ve yanlış tedavilerden kaçınmak için en doğru bilgiyi mutlaka veteriner hekiminizden alınız.